Cześć!
Tak, to już piątek, a ja przybywam z kolejnym przeglądem subiektywnie najciekawszych materiałów z branży IT na które natrafiłem w ubiegłym tygodniu.
Jeśli jesteś patronem newslettera, to koniecznie rzuć okiem na ten wpis, bo z tego, co sprawdzałem, sporo zniżek dla studentów jeszcze jest aktywnych.
A teraz "pora na sponsora" — Ty także możesz zostać sponsorem.
NASK organizuje Zawody OSINT CTF - największe w Polsce rozgrywki z pozyskiwania informacji z jawnych źródeł. Kierowane są do młodych specjalistów - między 18. a 26. rokiem życia z maksymalnie rocznym doświadczeniem w OSINT. Na rozgrywki można się zarejestrować pod tym linkiem:
https://osint-ctf.pl/rejestracja
Jeszcze przed Zawodami można zapisać się na webinary z ekspertami NASK i branży OSINT. Dwa z nich mamy już za sobą. Kolejne odbędą się 13 i 17 listopada o godz. 18:00.
Dowiesz się z nich się m.in.:
- jak zbierać i analizować informacje z otwartych źródeł;
- czy OSINT przydaje się do fact-checkingu;
- jak weryfikować fakty oraz jakie są perspektywy rozwoju branży OSINT.
Zapisy na webinary: https://media2.clickmeeting.com/
Zawody OSINT CTF NASK odbędą się online. Rejestracja trwa do 21 listopada, a uczestnicy staną do rozgrywek 24 i 25 listopada.
Jakie konkurencje przygotował NASK?
- Dzień pierwszy: uczestnicy rozwiążą pulę zadań podzielonych na kategorie tematyczne (tryb jeopardy).
- Dzień drugi: uczestnicy przeprowadzą pełne śledztwo internetowe, z którego przygotują raport.
Już następnego dnia, czyli 26 listopada poznamy wyniki zawodów. Na najlepszych uczestników czeka mentoring zawodowy, prowadzony indywidualnie dla każdego zwycięzcy przez eksperta z branży OSINT.
Ceremonia wręczenia nagród odbędzie się 28 listopada w siedzibie NASK przy ul. Kolskiej 12 o godz. 14.
Sprawdź szczegóły i zapisz się na Zawody – to świetna okazja, aby swoje umiejętności sprawdzić w praktyce!
Więcej o zawodzie analityka OSINT: https://osint-ctf.pl/zawod-analityka
Jeśli nie udało Ci się dołączyć do webinarów, nadal możesz zobaczyć je na kanale YouTube NASK.
Partnerem tego newslettera jest NASK, która organizuje Zawody OSINT CTF.
Zapraszam do lektury dzisiejszego wydania.
◢ #unknownews ◣
-
Telefony z dawnych lat - od Nokii-szminki po telefon z projektorem (film, 12m)
https://www.youtube.com/watch?v=oSMY6noGhrY
INFO: Dlaczego dzisiejsze telefony są tak nudne? Ten film to nostalgiczna podróż do czasów, gdy producenci przekraczali granice pomysłowości, a urządzenia mobilne wyglądały jak wszystko... tylko nie jak telefony. Zobacz kultowe modele z lat 2000-2010. Niektóre wyglądały jak szminka czy Tamagotchi. Były telefony obracane, wysuwane, rozkładane jak skrzydła, a nawet z przezroczystymi ekranami i wbudowanym projektorem. To czasy, gdy po raz pierwszy próbowano przerobić telefon na komputer lub konsolę do gier. Ogromna ilość wspomnień dla emerytów po 30-stce :D -
Które zawody faktycznie znikają przez AI? - analiza 180 mln ofert pracy
https://bloomberry.com/blog/i-analyzed-180m-jobs-to-see-what-jobs-ai-is-actually-replacing-today/
INFO: Na podstawie analizy milionów ogłoszeń o pracę z lat 2023–2025 autor zidentyfikował zawody najbardziej podatne na wpływ AI. Ofert na które stanowiska drastycznie ubyło od początku 'ery AI'? Czy faktycznie surowe liczby są w stanie pokazać te likwidowane stanowiska pracy, o których wszyscy mówią? Jeśli jednych zawodów mocno ubywa, to może ich miejsce zajęły inne? Więcej w raporcie. -
Jak odzyskałem przypadkowo usunięte filmy z kamery Sony
https://www.jeffgeerling.com/blog/2025/recovering-videos-my-sony-camera-i-stupidly-deleted
INFO: Autor opisuje swój proces pracy z materiałem wideo i serię błędów, które doprowadziły do trwałego usunięcia wartościowych nagrań przed wykonaniem kopii zapasowej. W artykule omawia swoje próby odzyskania danych za pomocą narzędzi takich jak photorec i untrunc, wyjaśniając, gdzie pojawiły się trudności - zwłaszcza w kontekście struktury plików XAVC używanych przez kamery Sony. -
Nawigacja samochodowa z lat 70. bez GPS ani satelitów (film, 5m)
https://www.youtube.com/watch?v=4qqnHtH1RAs
INFO: W 1971 roku zaprezentowano działający prototyp samochodowej nawigacji głosowej, która w ogóle nie potrzebowała satelitów. Urządzenie odtwarzało nagrane wcześniej komunikaty z kasety magnetofonowej. Skąd jednak urządzenie wiedziało, gdzie aktualnie znajduje się samochód? Jak ładowano do niego mapy? Tego wszystkiego dowiesz się z filmu. -
10 sposobów na skuteczne uczenie się z AI w 2025 roku (film, 22m)
https://www.youtube.com/watch?v=cBbs51k5cmw
INFO: Tradycyjne metody nauki nie nadążają już za dzisiejszym tempem życia i rozwoju technologii. W tym filmie poznasz 10 konkretnych technik wykorzystania AI - nie po to, by oszukiwać, ale by uczyć się szybciej, skuteczniej i bardziej świadomie. Zobacz, jak sztuczna inteligencja może pomóc w przekształceniu surowych notatek np. w podcast albo jak stworzyć diagramy z trudnych tekstów, tłumaczyć skomplikowane pojęcia przez rozmowę czy dostosowywać styl nauki do twoich zainteresowań. Przykłady obejmują m.in. użycie ChatGPT, Excalidraw, AI Studio i innych łatwo dostępnych narzędzi. Jeśli studiujesz, pracujesz w IT albo po prostu chcesz efektywniej zdobywać wiedzę, to warto poświęcić te kilka minut na ten materiał. -
Jak polskie firmy korzystają z Bielik AI? - przykłady zastosowań (film, 47m)
https://www.youtube.com/watch?v=ZthqsPU3uWU
INFO: Bielik AI to pierwszy otwarty model językowy zoptymalizowany pod kątem języka polskiego, stworzony w całości przez społeczność i bez udziału korporacyjnych środków. Ten film to rozmowa o kulisach jego powstania, ale przede wszystkim o realnych wdrożeniach w polskich firmach. Jakie zastosowania ma Bielik w sektorach takich jak prawo, edukacja i bankowość? Dlaczego model lokalny może przewyższać duże LLM-y, jeśli chodzi o bezpieczeństwo danych, koszt i trafność odpowiedzi? Z materiału poznasz jego mocne strony i lepiej zrozumiesz, jak może on wspierać organizacje działające w oparciu o dane wrażliwe lub specyficzne językowo. To także przykład, jak projekt open source może konkurować z komercyjnymi gigantami. -
Zawody CTF OSINT NASK - dołącz już dziś [sponsorowane]
https://osint-ctf.pl/
INFO: Interesujesz się zbieraniem informacji z publicznie dostępnych źródeł lub chcesz zdobyć wiedzę na temat tego, jak takie informacje pozyskiwać? Dołącz do największych zawodów OSINT w Polsce. Rozgrywka odbywa się w pełni online w dniach 24-25 listopada. Zarejestruj się już dziś i uzyskaj dostęp do materiałów szkoleniowych (webinary) z tematyki OSINT. -
Postawy Polaków wobec cyberbezpieczeństwa w 2025 roku - raport (PDF, 21 stron)
https://zbp.pl/getmedia/4084a3e5-3b96-4533-95ad-e54930a62354/Raport-z-badania-Postawy-Polakow-wobec-cyberbezpieczenstwa-2025
INFO: Jakiego typu ataków Polacy boją się najbardziej? Co myślą o tematyce dezinformacji i jaki odsetek ludzi sprawdza wiarygodność informacji? Ilu procentom osób zhakowano konta internetowe? Jak wielu naszych rodaków twierdzi, że bez problemu umie rozpoznać deep fake, a jak wielu boi się AI? Sporo ciekawych danych liczbowych na temat tego, jak wygląda tematyka cybersecurity w Polsce, ale na poziomie nie korporacji, a przeciętnego obywatela. -
Test 8 aplikacji do notatek z AI - którą warto wybrać?
https://medium.com/@anangsha/i-tested-every-ai-note-taking-app-so-you-dont-have-to-here-are-the-best-8-6ee5a8776666
INFO: Autor przetestował 8 najpopularniejszych aplikacji wspomaganych przez sztuczną inteligencję, które automatycznie tworzą notatki ze spotkań, podsumowania audio/wideo i streszczenia treści. W zestawieniu znajdziemy między innymi HappyScribe, Fireflies czy Notta - narzędzia oferujące m.in. transkrypcję, streszczanie, generowanie quizów, tłumaczenia oraz integracje z kalendarzami. Każde z narzędzi zostało ocenione pod kątem funkcji, prostoty użytkowania i modeli płatności. -
a11y.css - CSS do testowania dostępności stron internetowych
https://ffoodd.github.io/a11y.css/
INFO: Ten specjalny arkusz CSS pozwala szybko zidentyfikować potencjalne problemy z dostępnością w kodzie HTML, podświetlając błędy i ryzykowne konstrukcje bez użycia dodatkowych narzędzi. Wersja jako WebExtension udostępnia dodatkowe funkcje, takie jak podgląd alternatywnych tekstów dla grafik, wymuszanie widoczności focusa czy manipulacja przestrzenią międzyznakową. Projekt wspiera wiele języków, w tym polski, a jego poziom działania można dynamicznie przełączać w zależności od potrzeb. -
Afryka już teraz realizuje wizję "solarpunka"
https://climatedrift.substack.com/p/why-solarpunk-is-already-happening
INFO: W Afryce Subsaharyjskiej trwa rewolucja, bo mimo braku klasycznej infrastruktury energetycznej, ponad 30 milionów instalacji solarnych zasila dziś domy i farmy, a to wszystko dzięki tanim panelom słonecznym, mobilnym płatnościom i modelowi pay-as-you-go. Dowiedz się, jak te rozwiązania umożliwiły ludziom o bardzo niskich dochodach dostęp do elektryczności i łatwego nawadniania. -
AWS vs bare metal po 2 latach - pełne liczby, architektura i odpowiedzi na krytykę
https://oneuptime.com/blog/post/2025-10-29-aws-to-bare-metal-two-years-later/view
INFO: Autorzy opisują, jak po dwóch latach od migracji z AWS na klasyczne serwery dedykowane udało im się osiągnąć gigantyczne oszczędności na kosztach chmury, zachowując niezawodność na poziomie 99,993%. Omawiają szczegóły infrastruktury (MicroK8s, Ceph, DWDM, Talos, Anycast), odpowiadają na zarzuty dotyczące kosztów, failoveru i zarządzania sprzętem oraz pokazują, że wdrożenie takich rozwiązań nie spowolniło rozwoju produktu. Ciekawa lektura dla osób obawiających się opuszczenia chmury. -
Nie JSON, a TOON - nowy format danych zoptymalizowany pod LLM-y
https://github.com/toon-format/toon
INFO: TOON (Token-Oriented Object Notation) to format serializacji danych zaprojektowany z myślą o dużych modelach językowych, który pozwala przesyłać struktury podobne do JSON-a przy znacznie mniejszym zużyciu tokenów. Sprawdza się szczególnie dobrze przy jednorodnych tablicach obiektów, gdzie zachowując strukturę, eliminuje się powtarzalność. Na pierwszy rzut oka wygląda to trochę jak połączenie CSV i YAML. Na stronie znajdziesz specyfikację, benchmarki porównujące go z JSON-em, YAML-em, CSV i XML-em oraz implementację w TypeScripcie. -
Minimalistyczny agregator RSS bez logowania i algorytmów
https://100.news/
INFO: To wyjątkowo lekki czytnik RSS, który pozwala samodzielnie wybrać źródła i słowa kluczowe, a następnie tworzy strumień wiadomości pozbawiony filtra algorytmicznego. Nie wymaga zakładania konta (ale można to zrobić), nie ma opłat, a do tego oferuje bardzo przyjemny interfejs. Jeśli chcesz mieć większą kontrolę nad tym, co czytasz, to może być świetna alternatywa np. dla Google News. -
AI w terminalu zamiast przeglądarki - codzienny workflow devopsa (film, 34m)
https://www.youtube.com/watch?v=MsQACpcuTkU
INFO: Większość osób korzysta z AI poprzez przeglądarkę, czyli według autora wolno, chaotycznie i z utratą kontekstu przy każdej nowej sesji. A co, jeśli można by to wszystko uprościć, zautomatyzować i przyspieszyć? W tym filmie pokazano, jak zbudować efektywne środowisko pracy z AI osadzone bezpośrednio w terminalu. Claude Code, Gemini CLI, Codex i OpenCode to narzędzia, które pozwalają na tworzenie agentów AI, utrzymywanie kontekstu projektów w plikach lokalnych, a nawet budowanie własnego ekosystemu agentów AI wykonujących zlecone zadania równolegle. Autor zaprezentował także sposoby synchronizowania pracy kilku modeli AI na raz w jednym katalogu roboczym oraz automatyczne dokumentowanie i wersjonowanie pracy w repozytorium git. Sporo praktycznych wskazówek dla każdego, kto chce przenieść swoją interakcję z AI o poziom wyżej. Co ciekawe, nie są to porady tylko dla programistów. -
GitDB - zaawansowana wyszukiwarka projektów open source na GitHubie
https://gitdb.net/
INFO: To narzędzie do analizy repozytoriów GitHuba, które pozwala przeszukiwać projekty według języka, liczby gwiazdek, tematów i aktywności w czasie. Poza klasycznymi filtrami oferuje dane na temat tempa zdobywania gwiazdek i trendów wzrostowych, co ułatwia ocenę jakości i dojrzałości danego projektu. Możesz także przeglądać powiązane repozytoria, porównywać frameworki i odkrywać nowe narzędzia open source. -
OpenGFW - zestaw narzędzi do tworzenia własnego firewalla z filtracją ruchu
https://github.com/apernet/OpenGFW/
INFO: Ten projekt to wersja open source wielkiego chińskiego firewalla. Możesz się zastanawiać, po co Ci to, jeśli akurat nie jesteś dyktatorem jakiegoś małego państwa. Techniki filtrowania ruchu używane w Chinach mogą być zastosowane także w środowisku firmowym czy domowym, np. do filtrowania niechcianych treści (reklamy czy treści dla dorosłych), zwalczania używania VPN-ów czy do dogłębnej analizy tego, co dzieje się w sieci. Projekt wspiera IP/TCP reassembly, wykrywanie szyfrowanego ruchu (Shadowsocks, VMess), analizę HTTPS/QUIC/SSH i integrację z iptables przez NFQueue. To wczesna wersja softu z planami rozwoju UI i klasyfikacji ruchu przez AI, ale już obecna jego wersja może być dla Ciebie użyteczna. -
System WiFi Mesh - kiedy ma sens, a kiedy to strata pieniędzy? (film, 14m)
https://www.youtube.com/watch?v=0Vv6Lajw9rU
INFO: Film szczegółowo wyjaśnia, czym jest system WiFi Mesh i kiedy jego zastosowanie ma faktyczne uzasadnienie. Porównane są rozwiązania typu mesh z tradycyjnymi routerami oraz repeaterami, pokazując zarówno plusy, jak i ograniczenia każdego z tych podejść. Sporo miejsca poświęcono też kwestii tzw. backhaulu (połączeń między jednostkami mesh), roamingu w obrębie sieci, różnicom między urządzeniami konsumenckimi a profesjonalnymi systemami opartymi o access pointy oraz najważniejszym kryteriom, które warto wziąć pod uwagę przy wyborze konkretnego modelu. Jeśli myślisz o rozbudowie swojej sieci domowej, to te kilkanaście minut filmu może oszczędzić Ci sporo pieniędzy i czasu. -
Czym jest context engineering i dlaczego jest ważniejsze niż prompt engineering?
https://www.anthropic.com/engineering/effective-context-engineering-for-ai-agents
INFO: Anthropic pokazuje, że "inżynieria kontekstu" to kolejny krok po dobrze już znanym prompt engineeringu - zamiast skupiać się na pojedynczej instrukcji dla modelu, kluczowe staje się umiejętne zarządzanie całym 'stanem' kontekstu, który model językowy widzi. Artykuł tłumaczy, jak ograniczenia architektury transformerów (np. budżet uwagi) wpływają na jakość przetwarzania długich kontekstów i dlaczego warto zawczasu zadbać o selekcję najistotniejszych danych. Znajdziesz tu też konkretne strategie: jak strukturyzować prompty, budować narzędzia dla agentów i dobierać przykłady, aby uzyskać przewidywalne i stabilne działanie systemów AI. -
Jaki jest koszt obowiązkowych code review? - to się opłaca?
https://newsletter.manager.dev/p/the-price-of-mandatory-code-reviews
INFO: Autor analizuje dane z 400 firm i od ponad 3000 programistów, porównując zespoły z obowiązkowymi code review i te bez nich. Wyniki pokazują, że brak przeglądów kodu znacząco przyspiesza development, ale jak to wpływa na liczbę wpadek w wytwarzanym oprogramowaniu? Czy lepszy jest powolny, dogłębny code review, czy może pobieżny i szybki, ale robiony regularnie, też robi robotę? Co da nam więcej zysków? Szybkie tworzenie zabugowanego kodu i poprawianie go w trybie ASAP, czy może powolny development, ale ze znacznie mniejszą liczbą potrzebnych poprawek? Odpowiedź nie jest taka oczywista. -
Jakie komunikatory są najpopularniejsze w Polsce? Dane za wrzesień 2025
https://www.wirtualnemedia.pl/te-dwa-komunikatory-dominuja-w-polskim-internecie-discord-przed-telegramem-i-zoomem,7215117734345376a
INFO: Nie wiem, czy nazwa "komunikatory" w tym badaniu jest najlepsza. Ja bym tutaj bardziej użył zwrotu "platformy służące do komunikacji", dlatego że na liście mamy na przykład Zoom, Google Meet czy ClickMeeting. Raport pokazuje jednak, że w Polsce tak naprawdę liczą się trzy główne platformy, z których dwie pochodzą od firmy Meta. Zobacz, jak wyglądają pełne statystyki i czego realnie używają Polacy. -
Doświadczenia ukraińskiego operatora sieci podczas wojny - prezentacja z RIPE 90
https://ripe90.ripe.net/archives/video/1582/
INFO: Jeden z dostawców netu dzieli się realiami utrzymywania i rozwijania infrastruktury sieciowej w czasie wojny w Ukrainie. W prezentacji pada sporo informacji o wyzwaniach technicznych, fizycznych zniszczeniach i sposobach, w jakie sieć była utrzymywana mimo działań zbrojnych. Warto obejrzeć, jeśli interesuje cię temat odporności infrastruktury IT w sytuacjach kryzysowych. -
Gemini CLI - zaawansowane funkcje i wskazówki dla programistów
https://addyo.substack.com/p/gemini-cli-tips-and-tricks
INFO: Terminalowy interfejs do Gemini pozwala korzystać z modelu LLM bezpośrednio z poziomu linii poleceń, oferując pomoc w programowaniu, debugowaniu oraz automatyzacji zadań. Autor pokazuje, jak skonfigurować i uruchomić Gemini CLI, a także jak tworzyć pliki kontekstowe GEMINI.md, dzięki którym AI lepiej rozumie wymagania projektu. Przedstawiono również sposób definiowania niestandardowych komend, które pozwalają rozszerzyć funkcjonalność narzędzia o własne polecenia dostosowane do Twojego trybu pracy. Jeśli pracujesz z Gemini CLI lub zamierzasz to robić, to warto rzucić okiem, aby usprawnić tę pracę. -
Analiza wydajności ZRAM - który algorytm kompresji wybrać?
https://notes.xeome.dev/notes/Zram
INFO: ZRAM pozwala stworzyć kompresowaną partycję SWAP wewnątrz pamięci RAM, co zwiększa efektywną ilość dostępnej pamięci kosztem CPU. Autor porównuje różne algorytmy kompresji (LZO, LZO-RLE, LZ4, ZSTD) oraz ich zachowanie przy różnych wartościach parametru page-cluster, prezentując przy tym szczegółowe dane dot. opóźnień, przepustowości i stopnia kompresji. Który algorytm sprawdza się najlepiej i w jakich warunkach? Tego dowiesz się z artykułu. -
Jak można stracić dostęp do konta Google i nie odzyskać go nigdy
https://niebezpiecznik.pl/post/przejete-konto-google-gmail-jak-odzyskac-pomoc-suport-kontakt/
INFO: Ciekawy przypadek włamania na konto. Atakujący podszył się pod znajomego ofiary, przesłał spreparowany plik i przejął sesję przeglądarki, co pozwoliło mu na manipulacje ustawieniami konta Google - m.in. zmianę daty urodzenia i podpięcie konta pod Family Link. To sprawiło, że standardowe metody odzyskiwania konta przestały działać, a support Google nie zaoferował żadnej realnej pomocy mimo wielu prób kontaktu. Historia tego użytkownika pokazuje, jak poważne konsekwencje może mieć np. brak procedur obsługujących rzadkie, ale możliwe scenariusze ataków na infrastrukturę konta. -
Dlaczego div to nie button i nie powinien być używany jako taki?
https://gomakethings.com/just-use-a-button/
INFO: Spora część developerów - zwłaszcza tych korzystających z HTMX lub Reacta - nadal używa elementów div jako interaktywnych przycisków, co skutkuje poważnymi problemami z dostępnością i obsługą klawiatury. Autor wyjaśnia, dlaczego, nawet jeśli dodasz role, tabindex i event listenera 'keydown', nadal nie zbliżysz się do funkcjonalności wbudowanej w natywne buttony. Coś dla fanów frontendu, UX i dostępności. -
Phishing przez WhatsApp - atak na "zagłosuj w konkursie"
https://www.sirt.pl/whatsapp-jako-narzedzie-ataku-jak-uniknac-utraty-firmowej-korespondencji/
INFO: Nowe oszustwo na WhatsApp polega na podszywaniu się pod znajomych i przekierowywaniu ofiar na fałszywe strony zachęcające do udziału w rzekomym głosowaniu, czego efektem jest przejęcie konta i dostęp do prywatnych oraz firmowych rozmów. Atak wykorzystuje socjotechnikę oraz złośliwe skrypty do ukrycia działań włamywacza i prowadzi do dalszego rozsyłania wiadomości phishingowych. W artykule przedstawiono szczegółowy przebieg ataku oraz wskazówki, jak zabezpieczyć się przed utratą kontroli nad komunikatorem. -
Zestaw użytecznych funkcji w CSS - do zastosowania w projekcie
https://github.com/sindresorhus/css-extras
INFO: Zbiór kilkudziesięciu niestandardowych funkcji CSS, które korzystają z eksperymentalnej reguły @function - obecnie wspieranej tylko w Chrome 141+. Funkcje obejmują operacje matematyczne, manipulację kolorami, typografię, układ strony i inne aspekty, pozwalając pisać bardziej dynamiczne i rozbudowane style, i to bez potrzeby użycia narzędzi typu build system. Projekt dostępny jako paczka npm albo do zaimportowania bezpośrednio do HTML-a. Na tym etapie wsparcia dla tych funkcji nie jest to może super użyteczna paczka, ale wierzę, że docelowo będzie to wspierać każda przeglądarka. -
Koodo Reader - nowoczesny, wieloplatformowy czytnik ebooków z opcją synchronizacji
https://github.com/koodo-reader/koodo-reader
INFO: To rozwiązanie self-hosted, które obsługuje najpopularniejsze formaty plików, w tym EPUB, PDF, MOBI, AZW3, TXT, FB2, CBZ i inne - umożliwiając dodawanie zakładek, notatek, podkreśleń i tłumaczeń. Aplikacja działa na wszystkich głównych platformach (desktop, mobile i web), a dane użytkownika można synchronizować z wieloma popularnymi chmurami (Google Drive, Dropbox, MEGA, SFTP itd.). Działa także w trybie offline, a do tego oferuje funkcje TTS, podsumowania AI i słownik oraz możliwość instalacji przez Dockera, Homebrew i Scoop. -
Jak działała telewizja w Polsce przed erą cyfrową - historia wieży w Poznaniu (film, 12m)
https://www.youtube.com/watch?v=Lt_PWNeZij8
INFO: Film przedstawia techniczne i historyczne kulisy działania analogowej telewizji w Polsce, na przykładzie betonowej wieży radiowej w okolicach Poznania. Można zobaczyć, jak wyglądała transmisja sygnału TV, zanim powstały światłowody i satelity, a także jak funkcjonowały stacje linii radiowych, falowody czy anteny rogowe. Pokazane są również wnętrza tej wieży. Coś dla wielbicieli starych technologii. -
Jak powstają modele językowe i po co nam polska sztuczna inteligencja? (film, 1h i 2m)
https://www.youtube.com/watch?v=EGvnEA5QfTE
INFO: Jak tworzy się modele takie jak ChatGPT? Czym są halucynacje i dlaczego modele czasem zmyślają odpowiedzi? Film tłumaczy od podstaw, jak działają LLMy, na czym polega ich trenowanie i czym różnią się od siebie modele duże, średnie i małe. W rozmowie poruszono też temat polskich modeli Bielik i PLLuM, ich zastosowań w administracji i biznesie oraz wyzwań związanych z bezpieczeństwem danych. Dowiesz się również, jak prompt engineering wpływa na ograniczanie halucynacji oraz jaką rolę mają tzw. "fabryki AI", o których ostatnio sporo się mówi. -
Suwerenność cyfrowa Polski i Europy - jak to wygląda? (PDF, 202 strony)
https://think-tank.pl/wp-content/uploads/2025/10/raport-cyfryzacji_wersja-finalna_28.10.2025_small_pop.pdf
INFO: Suwerenność cyfrowa to zdolność krajów do samodzielnego rozwoju technologicznego, zarządzania danymi i kluczową infrastrukturą cyfrową. Z tekstu dowiesz się, dlaczego cyfryzacja mocno wiąże gospodarkę i administrację z rozwiązaniami technologicznymi oraz jakie to rodzi problemy. Raport pokazuje też, jak mocno państwa są zależne od zagranicznych dostawców (często spoza UE) i jakie są ryzyka z tym związane. -
Przeglądarki AI vs Google Chrome - nadciągają nowe zagrożenia (film, 16m)
https://www.youtube.com/watch?v=aJJYFotzqB4
INFO: Film przedstawia kulisy coraz popularniejszych przeglądarek zintegrowanych z AI i pokazuje, jak duże zagrożenie mogą one stanowić dla zwykłych użytkowników. Dowiesz się, jak działają nowoczesne agenty AI w przeglądarkach (m.in. Comet AI czy ChatGPT Atlas), dlaczego mogą podejmować nieautoryzowane akcje, jakie ataki oparte na tzw. "prompt injection" są już możliwe oraz jak łatwo obejść zabezpieczenia i przejąć kontrolę nad wrażliwymi danymi użytkownika. Praktyczny przegląd problemów bezpieczeństwa związanych z upowszechnieniem agentowych systemów AI w środowisku przeglądarkowym. -
WindowSill - pasek narzędziowy na Windows, który chroni ciągłość pracy
https://getwindowsill.app
INFO: To niewielki pasek wyświetlany na dole ekranu, który pozwala kontrolować odtwarzane multimedia, zarządzać historią schowka, spotkaniami, przypomnieniami, a nawet potrafi edytować teksty z pomocą AI - a wszystko to bez konieczności przełączania aplikacji czy wychodzenia z kontekstu. Obsługuje Spotify, YouTube, Teams, edytory graficzne, przeglądarki i wiele innych usług, oferując przy tym integrację z lokalnymi oraz chmurowymi modelami AI. Dedykowany osobom, które chcą ograniczyć rozpraszacze i zwiększyć swoją produktywność. Twórcy reklamują aplikację jako szczególnie przydatną dla osób z ADHD. Działa tylko na Windowsie. -
llmsPY - lekka i lokalna alternatywa Open WebUI do obsługi wielu LLM-ów
https://github.com/ServiceStack/llms
INFO: To pojedynczy plik Pythona, który uruchamia lokalny serwer z interfejsem w stylu ChatGPT i zgodnym z API OpenAI endpointem, umożliwiając używanie ponad 160 modeli LLM od wielu dostawców, w tym modeli lokalnych. Obsługuje tryb CLI, widok analityczny (koszty, tokeny, historia), przetwarzanie obrazu i dźwięku, a także pozwala na automatyczny fallback między dostępnymi dostawcami LLM-ów w celu minimalizacji kosztów i awarii. Można go uruchomić przez pip, Docker lub Docker Compose, a dane użytkownika przechowywane są lokalnie, bez potrzeby wysyłania ich do chmury. -
Dokumentowanie decyzji projektowych - ADR i RFC
https://devszczepaniak.pl/dokumentowanie-decyzji-projektowych-o-adr-i-rfc/
INFO: Często o wartości dokumentacji przekonujemy się dopiero wtedy, gdy jej brakuje. Artykuł opisuje dwa lekkie, ale bardzo przydatne typy dokumentów, które pomagają utrwalić wiedzę i usprawnić komunikację w zespole. Mowa o Architecture Decision Record (ADR) oraz Request for Comments (RFC). Z tekstu dowiesz się, kiedy je tworzyć, co dokładnie powinien zawierać każdy z dokumentów, jak je tworzyć, kto powinien być odpowiedzialny za ich powstanie i jak unikać popularnych błędów.
LINKI TYLKO DLA PATRONÓW
-
Lista wartościowych kanałów YouTube, podcastów i prelekcji technicznych dla programistów
https://uw7.org/un_dba197c01ecf5/
INFO: Spora kolekcja linków do YouTuberów, wystąpień z konferencji, podcastów i filmów związanych z programowaniem, uporządkowana w czytelne sekcje: od pojedynczych mini wystąpień i keynote'ów, po playlisty edukacyjne i rozmowy techniczne. Są tu zarówno znane nazwiska, jak Scott Hanselman, Rich Hickey czy Dylan Beattie, jak i mniej oczywiste źródła warte sprawdzenia. Dobre miejsce, jeśli szukasz nowych inspiracji albo chcesz urozmaicić swój feed ciekawymi materiałami IT.



