Cześć!

Zdążyłem z newsletterem, ale dziś nie było to łatwe... wczoraj podczas burzy w całej miejscowości zabrakło prądu i netu zarazem. Od godziny 22 do mniej więcej 10 rano nie było wspomnianych rzeczy. Przeważnie zaczynam pracę w okolicach 5:30, ale dziś dostawca energii poinformował, że czas trochę wyluzować i odpocząć ;)

Pomimo przeciwności losu, udało mi się zredagować newsletter na tablecie i tak oto przesyłam Ci kolekcję treści z branży IT, które zbierałem przez ostatni tydzień. Jestem przekonany, że i tym razem znajdziesz tu coś dla siebie.

Zanim przejdę do właściwej treści, "pora na sponsora", bo ktoś płaci, aby ten newsletter mógł od około 9 lat wpadać na skrzynki speców z branży IT i nie tylko — Ty także możesz zostać sponsorem, albo patronem.

Zapraszam do lektury dzisiejszego wydania :)

◢ #unknownews ◣

1. Gawęda o smart home z perspektywy praktyka (TXT + Film 1h i 52m)
   https://informatykzakladowy.pl/gaweda-o-smart-home/
   INFO: Tomek Zieliński dzieli się swoim podejściem do budowy inteligentnego domu, bazując na swoich doświadczeniach, sukcesach i porażkach. Omawia różne technologie, platformy (z naciskiem na Home Assistant), konkretne urządzenia i przedstawia praktyczne porady dla początkujących, m.in. od jakiego zestawu smart-elementów zacząć. Na końcu jest sesja pytań i odpowiedzi oraz wskazówki, czego unikać i na co zwracać uwagę przy budowaniu własnego rozwiązania smart home. Artykuł jest pełną transkrypcją zamieszczonego w nim, niemal 2h filmu.

2. Automatyzacja biura domowego z użyciem NFC, Homebridge i iPhone'a
   https://michael.team/nfc/
   INFO: Autor opisuje, jak za pomocą tanich tagów NFC, aplikacji Shortcuts oraz Homebridge zintegrował oświetlenie, kamerę i oświetlenie z Apple Home, by jednym ruchem telefonu aktywować np. tryb nagrywania podcastów. Szczegółowo przedstawia konfigurację skrótów, powiązań między urządzeniami i instalację Homebridge na macOS. Sprytne rozwiązanie.

3. Od zera do milionów z pobocznych projektów - studium przypadku
   https://www.alexwest.co/book-one
   INFO: Szczera relacja z kilkuletniej drogi twórcy, który od zera, często metodą prób i błędów, tworzył kolejne projekty online i szukał sposobu na zarobek. Opowieść nie tylko pokazuje same sukcesy, ale równie uczciwie mówi o porażkach, zwątpieniu, absurdach startupowego świata i roli szczęścia w biznesie. Inspirujące i ludzkie spojrzenie na to, jak wygląda budowanie czegoś własnego od podstaw – bez lukru, bez nadętych porad.

4. Kiedy zespół jest za duży? - lekcje wyciągnięte z praktyki
   https://blog.alexewerlof.com/p/when-a-team-is-too-big
   INFO: Jak określić optymalny rozmiar zespołu i co robić, gdy jest on zbyt duży, by efektywnie współpracować? Autor opisuje własne doświadczenia z pracy w 14-osobowym zespole, którego codzienne stand-upy przerodziły się w bezsensowne raportowanie, a próba rozbicia zespołu na specjalistyczne "task force" tylko pogorszyła sytuację. Jak poradzono sobie z tym problemem? O tym w artykule.

5. Jak brzmi prawdziwy feedback? - kolekcja 7 gotowych scenariuszy
   https://newsletter.canopy.is/p/what-real-feedback-sounds-like
   INFO: Większość z nas nie mówi tego, co naprawdę myśli, gdy przychodzi do udzielania informacji zwrotnej. Czasami ze strachu, z obawy przed niezręcznością lub przez niechęć do konfrontacji. Autorka zebrała 7 częstych sytuacji, w których feedback bywa zbyt miękki lub zupełnie pomijany, a następnie pokazała, jak zamienić niejasne komentarze w bardziej konkretne, ale i życzliwe komunikaty.

6. Root na terminalu płatniczym i to bez otwierania obudowy
   https://stefan-gloor.ch/yomani-hack
   INFO: Autor zajął się reverse engineeringiem szwajcarskiego terminala płatniczego Yomani XR i mimo zaawansowanych zabezpieczeń sprzętowych odkrył, że system oparty jest na archaicznym Linuksie z 2010 roku i posiada aktywną konsolę root, dostępną z poziomu zewnętrznego debug portu. Wystarczy 30 sekund fizycznego dostępu do urządzenia, by zdobyć na nim prawa admina. Coś dla fanów cybersecurity, pentestingu i Linuksa.

7. Grafana dla początkujących: jak tworzyć efektywne wizualizacje [sponsorowane]
   https://s.mrugalski.pl/warsztatyGrafana
   INFO: Jeśli chcesz szybko i efektywnie rozpocząć przygodę z Grafaną, nauczyć się konfiguracji źródła danych, tworzenia własnych dashboardów i zaawansowanych wizualizacji, to dołącz do tego spotkania na żywo. Już 9 czerwca spotykamy się o 19:00.

8. Opera Mini - jak działała i jak sprawuje się dziś?
   https://www.spacebar.news/the-flip-phone-web-browsing-with-the-original-opera-mini/
   INFO: Przeglądarka, o której mowa, popularna była w okolicach 2005 roku (sam jej używałem!). Jako jedna z nielicznych umożliwiała przeglądanie pełnych stron WWW na prostych telefonach (sprzed ery smartfonów), a to dzięki przesyłaniu zapytań na serwer przetwarzający strony i odsyłający skompresowaną wersję do urządzenia użytkownika. Autor artykułu w ramach testu uruchomił ten soft na emulatorze i zaczął przeglądać nim współczesne serwisy. Dla wielbicieli starych technologii.

9. ChatGPT emituje reklamy podczas rozmowy głosowej - bug czy feature?
   https://www.wnp.pl/tech/chatgpt-umiescil-reklamy-w-rozmowie-wazna-zmiana-jest-tylko-kwestia-czasu,951865.html
   INFO: Użytkownicy zaawansowanego trybu głosowego ChatGPT zgłaszają przypadki pojawienia się treści reklamowych w trakcie rozmów. Co ciekawe, ta dodatkowa treść czasami nie była widoczna w transkrypcji rozmowy. Jedni mówią, że to bug, a inni, że to próba monetyzacji usługi przez dorzucanie reklam. Jak jest naprawdę i co o tym mówi samo OpenAI?

10. Dlaczego sceptycy AI mijają się z rzeczywistością (przynajmniej w programowaniu)
    https://fly.io/blog/youre-all-nuts/
    INFO: Autor (doświadczony programista) konfrontuje popularne argumenty sceptyków AI, twierdząc, że nowoczesne modele językowe (LLM) realnie wspierają proces wytwarzania oprogramowania i już dziś automatyzują wiele uciążliwych zadań. Podkreśla, że prawdziwe możliwości LLM-ów ujawniają się dopiero w połączeniu z agentami, które integrują się z narzędziami deweloperskimi oraz kodem, zamiast jedynie generować fragmenty kodu.

11. Jak uruchamiać CRON-joby w PostgreSQL bez dodatkowej infrastruktury
    https://wasp.sh/blog/2025/05/28/how-to-run-cron-jobs-in-postgress-without-extra-infrastructure
    INFO: Opisano, jak dzięki PgBoss (kolejce zadań opartej na PostgreSQL) uruchamiać opóźnione i cykliczne zadania (CRON) bez potrzeby stawiania dodatkowych usług na serwerze. Ciekawe i sprytne rozwiązanie, które może pomóc Ci zmniejszyć poziom skomplikowania rozwiązań, jakie stosujesz w projekcie.

12. Jak to jest żyć przez 5 lat w strefie UTC i po co w ogóle to robić?
    https://timestripe.com/magazine/blog/timezone/
    INFO: Pewien programista postanowił pięć lat temu całkowicie przejść na czas UTC na wszystkich swoich urządzeniach, aby uniknąć problemów związanych ze zmiennością stref czasowych. W artykule dzieli się zaskakująco pozytywnymi efektami tej zmiany: większą spójnością w planowaniu, lepszą produktywnością oraz brakiem pomyłek podczas podróży lub pracy zdalnej. Ciekawy eksperyment, jak i wnioski z niego płynące.

13. Strategie i algorytmy load balancingu w systemach o dużej dostępności
    https://javarevisited.substack.com/p/the-essential-guide-to-load-balancing
    INFO: Artykuł przedstawia techniki i algorytmy rozkładania obciążenia wykorzystywane w systemach wysokiej dostępności — od prostych metod, takich jak round-robin, po bardziej zaawansowane, jak consistent hashing czy routing geograficzny. Omawiane są także konkretne rozwiązania sprzętowe i programowe (np. HAProxy, NGINX, AWS ELB itp.), a także sposoby unikania pojedynczego punktu awarii (tzw. SPoF) w samym load balancerze.

14. Jak (i w jakim celu) strumieniować format JSON?
    https://overreacted.io/progressive-json/
    INFO: Autor zastanawia się, czy technika znana z progresywnego ładowania obrazów JPEG mogłaby znaleźć zastosowanie w serializacji danych JSON. W artykule szczegółowo opisano koncepcję Progressive JSON, czyli formatu przesyłania danych w sposób warstwowy, przy użyciu placeholderów oraz Promisów, co pozwala na wcześniejsze rozpoczęcie pracy z częściowo załadowanymi danymi. Sprytne podejście sprawia, że klient może zacząć szybciej pracować z połowicznie tylko ściągniętymi danymi.

15. Czy ChatGPT będzie zbierał zapisy wszystkich chatów, w tym usuniętych?
    https://arstechnica.com/tech-policy/2025/06/openai-says-court-forcing-it-to-save-all-chatgpt-logs-is-a-privacy-nightmare/
    INFO: Sąd nakazał firmie OpenAI zbieranie wszelkich logów z ChatGPT, jak i API. Mocno może wpłynąć to na kwestie prywatności i zapewnienia o np. niezabieraniu danych wysyłanych do firmy przez API. Jak OpenAI zareaguje na nakaz? Sprawa nie jest prosta i dotyczy danych setek milionów użytkowników z całego świata.

16. Dlaczego '2025/05/28' i '2025-05-28' to różne dni w JavaScript?
    https://brandondong.github.io/blog/javascript_dates/
    INFO: Wiele jest zagadek w JS, które trudno wyjaśnić, a to pytanie o konwersję stringów do dat jest jedną z nich. Zrozumienie, dlaczego tak właśnie zachowuje się ten mechanizm w obiekcie Date(), pozwala zrozumieć także pewien niuans związany ze sposobem traktowania dat w JS. Przyznam, że dla mnie było to zaskakujące. Początkowo myślałem, że w drugim przypadku chodzi o interpretację matematycznych 'minusów' w dacie, ale to zupełnie nie to.

17. Web Bench - nowy benchmark dla przeglądarkowych agentów AI
    https://blog.skyvern.com/web-bench-a-new-way-to-compare-ai-browser-agents/
    INFO: Dotychczasowe testy agentów operujących na przeglądarkach były ograniczone do niewielkiej liczby stron i zadań. Web Bench to próba rozwiązania tego problemu i próba zbadania problemu w sposób bardziej kompleksowy. Nowy zestaw testowy obejmuje 5700+ zadań na 452 różnych stronach (część zadań jest open source), z dużym naciskiem na trudne operacje typu WRITE – czyli logowanie, wypełnianie formularzy czy pobieranie plików. Co ujawniły testy? Jak systemy agentowe radzą sobie z obsługą stron i z czym mają największe problemy?

18. Jak zmieścić 57337 map w 4 KB - czyli River Raid na Atari 2600 (film, 16m)
    https://www.youtube.com/watch?v=iaZk1k7GJpQ
    INFO: River Raid to jedna z najbardziej kultowych gier w historii Atari 2600, a zarazem przykład ekstremalnej optymalizacji – cała gra mieściła się w zaledwie 4 kilobajtach pamięci. W filmie omówiono, w jaki sposób autorka stworzyła iluzję nieskończonej rzeki, korzystając z deterministycznego generatora map i szeregu sprytnych sztuczek programistycznych. Przeanalizowano również różne wersje River Raid na inne platformy. Świetny materiał, jeśli interesuje Cię historia gier, programowanie niskopoziomowe i praca z ekstremalnymi ograniczeniami sprzętowymi.

19. Kubernetes vs Docker Compose - który system wybrać?
    https://thenewstack.io/kubernetes-vs-docker-compose/
    INFO: Porównanie dwóch najpopularniejszych narzędzi do uruchamiania aplikacji kontenerowych: Docker Compose i Kubernetes, z naciskiem na różnice w architekturze, możliwościach skalowania, konfiguracji sieci oraz zarządzaniu stanem kontenerów. Artykuł wyjaśnia, które z nich lepiej sprawdzi się w projektach lokalnych i deweloperskich, a które w środowiskach produkcyjnych o dużych wymaganiach dostępności i automatyzacji. Porównuje też krzywą uczenia oraz poziom złożoności każdego z rozwiązań na przykładzie typowych zastosowań.

20. CloudCompare – platforma do porównywania usług chmurowych
    https://comparecloudservices.com/
    INFO: Serwis umożliwia przeglądanie i porównywanie ponad 400 usług chmurowych od sześciu dostawców w dziewięciu kategoriach. Dobre rozwiązanie dla osób chcących porównać koszty i zasoby podobnych rozwiązań między różnymi dostawcami.

21. Cap - otwartoźródłowa CAPTCHA, oparta na Proof-of-Work
    https://capjs.js.org/
    INFO: Jeśli szukasz lekkiego i szybkiego rozwiązania typu CAPTCHA, a zarazem chcesz dbać o prywatność użytkowników, nie chcesz wysyłać danych do firm zewnętrznych i nie lubisz zadań w stylu "zaznacz witryny sklepów", to ten projekt może Cię zainteresować. Rozwiązanie jest transparentne dla użytkownika i opiera się na mechanizmie Proof-of-Work z hasłami SHA256 działającymi pod spodem.

22. Perplexity Labs - nowe, kompleksowe rozwiązanie AI
    https://www.perplexity.ai/pl/hub/blog/introducing-perplexity-labs
    INFO: Perplexity ogłasza uruchomienie Labs. To kolejne, obok typowej wyszukiwarki i Deep Research, narzędzie w ramach oferowanej platformy. Potrafi przygotowywać gotowe raporty, prezentacje, wykresy porównawcze, a także fragmenty kodu. Używasz tego jak każdego innego narzędzia w ramach Perplexity, ale zwracane wyniki są momentami imponujące. Testowałem to przez chwilę - fajne!

23. Quarkdown - Markdown z funkcjami, zmiennymi i eksportem do slajdów, PDF i książek
    https://github.com/iamgio/quarkdown
    INFO: Istnieje wiele systemów do składania PDF-ów i książek do druku, ale ten jest inny, bo bazuje na... Markdown! Co ciekawe, system obsługuje zmienne, funkcje, a nawet pętle, które mogą znacznie przyspieszyć pracę nad dokumentami. Obsługuje eksport do czystego HTML, prezentacji (reveal.js) i publikacji w stylu książek (paged.js/PDF).

24. Jak wykorzystać flagi Chromium do przechwytywania obrazu z ekranu użytkownika przeglądarki
    https://mrd0x.com/spying-with-chromium-browsers-screensharing/
    INFO: W artykule pokazano, jak za pomocą flagi --auto-select-desktop-capture-source można automatycznie przejąć widok ekranu użytkownika bez jego interakcji, omijając standardowy prompt bezpieczeństwa. Autor demonstruje skrypt JavaScript wykorzystujący getDisplayMedia do wykonywania pojedynczych oraz cyklicznych zrzutów ekranu, które następnie są przesyłane na zdalny serwer. Opisano również sposoby ukrycia interfejsu przeglądarki (m.in. tryb headless i zmiana pozycji okna), aby całość działała bardziej dyskretnie. Coś dla fanów cybersecurity.

25. Niebezpieczne społeczności w grach online – jak chronić dzieci? (film, 22m)
    https://www.youtube.com/watch?v=JkMWRUCUqMw
    INFO: Materiał o tym, jak platformy takie jak Roblox, Minecraft czy Discord wykorzystywane są przez przestępców do kontaktu z dziećmi. Film omawia przypadek grupy 764 – internetowej społeczności o przerażającej aktywności, która stosuje przemoc, szantaż i manipulację, by uzyskać kontrolę nad nieletnimi. Sporo konkretów o działaniu systemów rekrutacji, braku skutecznej moderacji, sposobach eksplorowania naiwności dzieci grających online. Znajdziesz tu kilka praktycznych wskazówek, jak takie zagrożenia minimalizować. Dobry materiał, szczególnie dla rodziców i osób związanych z IT security.

26. Kan.bn – otwartoźródłowa alternatywa Trello do samodzielnego hostowania
    https://github.com/kanbn/kan
    INFO: Jeśli pracujesz z tablicami Kanban i lubisz Trello, ale w pracy zabraniają Ci korzystać z rozwiązań chmurowych, to ten projekt jest dla Ciebie. Możesz hostować tę aplikację na lokalnym serwerze i zaprosić do niej współpracowników. Obsługuje nawet import danych z Trello.

27. Obecne trendy w AI - pełen raport (PDF, 340 stron)
    https://www.bondcap.com/report/pdf/Trends_Artificial_Intelligence.pdf
    INFO: Bardzo rozbudowana analiza tego, co aktualnie dzieje się na świecie w temacie sztucznej inteligencji. Liczba stron raportu może przytłaczać, ale większość treści to obrazki i wykresy, więc bardzo szybko możesz zapoznać się z trendami. Coś zdecydowanie dla wielbicieli statystyk i dużej ilości cyferek.

28. Dzieciak, który zhakował CIA: historia Kane’a Gamble’a (film, 17m)
    https://www.youtube.com/watch?v=C8OCTUkzJxU
    INFO: Jakim cudem 16-latek zdobył dostęp do prywatnej korespondencji szefa CIA i zinfiltrował konta innych wysokich rangą urzędników? Film opowiada historię Kane’a Gamble’a i grupy Crackas With Attitude – młodych hakerów, którzy nie tylko włamywali się do systemów rządowych, ale również prowadzili działania 'pro bono' przeciw pedofilii i szarej strefie w Danii. Materiał opisuje zarówno techniczne aspekty ataków (social engineering, wykorzystanie słabości w obsłudze klienta, zdalna infekcja malwarem), jak i motywacje tych działań. Jeżeli interesuje Cię, jak łatwo może dojść do kompromitacji nawet najwyższych szczebli administracji państwowej – warto poświęcić czas na ten film.

29. Absurdalne dylematy wagonika rozwiązywane przez 5 modeli AI (film, 20m)
    https://www.youtube.com/watch?v=1boxiCcpZ-w
    INFO: Czy sztuczna inteligencja potrafi zachować się moralnie, gdy pytania są kompletnie absurdalne? W tym filmie pięć popularnych modeli AI (ChatGPT, Claude, DeepSeek, Grok i Gemini) głosuje nad rozwiązaniami nietypowych wersji klasycznego dylematu wagonika. Zobacz, jakie decyzje podejmują, gdy na torach pojawiają się takie "ofiary" jak influencerzy czy koty. Film pokazuje interesujące różnice w podejmowaniu decyzji między modelami, a przy okazji lekko dotyka wrażliwego tematu etyki w świecie AI.

30. Jak aplikacja "Poland Elects" obsłużyła 43 miliony requestów w 4 godziny - jak to działało?
    https://typefully.com/uwteam/43-miliony-requestow-w-4-godziny-na-serwerze-nhoHhar
    INFO: Strona Poland Elects w czasie wieczoru wyborczego była prawdopodobnie jedną z najchętniej odwiedzanych przez Polaków stron. Jak autor od strony technicznej sprawił, że serwis uciągnął tak ogromny ruch, jakie technologie wykorzystał, na czym to hostował i co mógł zrobić lepiej? Krótkie omówienie.

31. Automatyzacja i AI w firmie – praktyczne szkolenie (film, 1h i 40m)
    https://www.youtube.com/watch?v=ec-Mp6dAvKE
    INFO: Nagranie ze szkolenia skierowanego do osób zarządzających firmami, które chcą wdrożyć automatyzację i sztuczną inteligencję w swoich procesach. Autor pokazuje konkretne przypadki wdrożeń – od generowania certyfikatów, przez automatyczne rozpoznawanie przelewów i faktur, po usprawnienie sprzedaży i obsługi klienta. Część teoretyczna wyjaśnia, na czym polega automatyzacja w biznesie i jakie korzyści przynosi, a część praktyczna pokazuje narzędzia takie jak Make.com, Zapier, n8n, Airtable czy FinTable. Jest też trochę przykładów działania agentów AI wyklikanych w środowisku no-code.

32. Nowe okulary AR z AI od Google (film, 6m)
    https://www.youtube.com/watch?v=7End85EpPUw
    INFO: Nowe okulary AR od Google zaprezentowane na TED 2025 to duży skok technologiczny względem wcześniejszego Google Glass. Zamiast dziwnie wyglądających nakładek na twarz – tym razem mówimy o klasycznych okularach, które potrafią m.in. tłumaczyć rozmowę w czasie rzeczywistym, wyświetlać powiadomienia i wyświetlać potrzebne Ci kontekstowe informacje, a wszystko to bez wyciągania telefonu z kieszeni. Jako silnik AI użyto oczywiście Gemini.

33. Builder AI - startup o niesamowitej wycenie właśnie upadł (film, 4m)
    https://www.youtube.com/watch?v=Sd6F2pfKJmk
    INFO: Startup wspierany przez Microsoft i Softbank reklamował się jako platforma tworząca oprogramowanie z pomocą AI. Teraz jednak firma upadła. W filmie znajdziesz analizę przyczyn porażki oraz próbę odpowiedzi na pytanie, czy boom na AI w świecie programowania nie przypomina już powoli pękającej bańki.

34. Nepenthes - pułapka zaprojektowana do łapania crawlerów AI
    https://zadzmo.org/code/nepenthes/
    INFO: To aplikacja, która generuje nieskończone ciągi losowych, ale deterministycznych stron, których jedynym celem jest wciąganie i marnowanie zasobów crawlerów — zwłaszcza tych zbierających dane do trenowania LLM. Może opcjonalnie używać silnika Markowa do tworzenia nieistotnych treści, które mają zanieczyścić dane treningowe modeli. Narzędzie wspiera integrację z nginxem, proxy i zawiera zestaw endpointów statystycznych. Użycie tego toola wiąże się z pewnym ryzykiem - np. całkowitym zniknięciem danej domeny z wyników wyszukiwania. Ciekawe narzędzie dla osób zaniepokojonych tym, że niektóre crawlery nie respektują zakazów indeksowania stron, np. z plików Robots.txt.

35. Super Productivity – otwartoźródłowa aplikacja do zarządzania zadaniami i śledzenia czasu
    https://super-productivity.com/
    INFO: Narzędzie łączy listę zadań, mierzenie czasu pracy oraz integracje z popularnymi platformami, jak Jira, GitHub czy GitLab, w jednym przejrzystym interfejsie. Aplikacja oferuje takie funkcje jak timeboxing, tryb skupienia, licznik Pomodoro i generowanie arkuszy czasu, a przy tym działa w pełni offline i nie wymaga zakładania konta. Całość jest darmowa i otwartoźródłowa.

LINKI TYLKO DLA PATRONÓW

36. Jak stworzyć własne SDK do monitorowania frontendu
    https://uw7.org/un_d0ed0201d4330/
    INFO: Artykuł pokazuje, jak od podstaw stworzyć własne SDK do zbierania danych o wydajności, błędach i zachowaniu użytkownika w aplikacji frontendowej. Omawia sposoby pozyskiwania metryk takich jak FP, FCP, LCP czy CLS za pomocą PerformanceObservera, a także różne sposoby raportowania tych danych do backendu.

37. Katalog scenariuszy N8N do automatyzacji zadań z AI
    https://uw7.org/un_23e618cfb1fbe/
    INFO: Zbiór kilku tysięcy gotowych workflowów dla n8n, które umożliwiają automatyzację zadań z użyciem narzędzi AI oraz popularnych serwisów, jak Google Sheets, LinkedIn, WooCommerce, Slack czy Telegram. Znajdziesz tu m.in. procesy do generowania postów, analizy CV, obsługi klienta, przetwarzania obrazów i publikacji filmów. Każdy workflow zawiera krótki opis, poziom zaawansowania oraz źródła wdrożeniowe.