Cześć!
Jestem na urlopie i nie byłem pewien, czy uda mi się zebrać materiały na to wydanie newslettera - jak jednak widzisz, udało się, więc masz co czytać w piątek ;)
Zapraszam więc do lektury.
◢ #unknownews ◣
-
Jak programować z AI prawie za darmo - przegląd narzędzi i trików
https://wuu73.org/blog/aiguide1.html
INFO: Autor pokazuje krok po kroku, jak wykorzystuje bezpłatne (lub bardzo tanie) wersje wielu AI-asystentów — od ChatGPT i Claude, przez Kimi, Qwen, Gemini, po Grok i OpenRouter. Nie jest to może najwygodniejsze rozwiązanie, ale za to tanie, a momentami i darmowe. Zamiast polegać na agentach zintegrowanych z IDE, autor stawia na ręczne generowanie kontekstu za pomocą własnego narzędzia, które pozwala wybrać i sformatować najważniejsze fragmenty kodu do analizy przez AI. Omawia też konkretne strategie oszczędzania tokenów i wybierania najlepszych modeli do konkretnych zadań. -
Czy aplikacja mObywatel naprawdę szpieguje użytkowników? (film, 51m)
https://www.youtube.com/watch?v=7HQ8UdTY64Y
INFO: Rozbudowana analiza aplikacji mObywatel i jej rzekomych funkcji szpiegowskich. Autor bierze pod lupę główne zarzuty: dostęp do mikrofonu, kamery, lokalizacji, listy uruchomionych aplikacji, użycie Firebase oraz zarządzanie danymi biometrycznymi. Krok po kroku pokazuje, jakie uprawnienia faktycznie ma ta aplikacja, które z nich są wykorzystywane i w jakim celu. Wyjaśnia także mechanizmy bezpieczeństwa obecne w Androidzie, analizuje dekompilowany kod i plik AndroidManifest.xml. Film jest wartościowy zarówno dla osób technicznych, które chciałyby samodzielnie powtórzyć taką analizę, jak i dla mniej zaawansowanych widzów szukających prostych wyjaśnień bez szukania sensacji. Fajne! -
Jak zostać własnym dostawcą internetu? (film, 35m)
https://www.youtube.com/watch?v=raHBq0rUdJQ
INFO: Film pokazuje krok po kroku, jak zostać własnym dostawcą internetu – od poznania podstaw działania BGP, ASN i prefiksów IP, aż po praktyczne aspekty budowy własnej infrastruktury. Omówione są wymagania dotyczące sprzętu, sposoby pozyskiwania adresów IP oraz rejestracji AS, opcje połączeń z IX-ami i providerami tranzytowymi, a także kwestie prawne i koszty całej tej zabawy. Pokazane są też narzędzia do nauki BGP w warunkach domowych oraz przykładowa konfiguracja działającej sieci. Dobry punkt wyjścia dla osób technicznych, które chcą rozumieć, jak budowane są prawdziwe systemy internetowe. -
Claude Code to wszystko, czego potrzebujesz - programowanie, zabawa, edycja tekstu
https://dwyer.co.za/static/claude-code-is-all-you-need.html
INFO: Autor opisuje swoje doświadczenia z narzędziem Claude Code, które zintegrował ze swoim workflow opartym o terminal oraz edytor Vim i które zastąpiło mu inne rozwiązania oparte na LLM-ach. Przedstawia między innymi eksperymenty z vibecodingiem, czyli budowaniem aplikacji jedynie za pomocą rozmowy z modelem, bez bezpośredniej edycji kodu. Artykuł pokazuje również wpływ drobnych zmian w instrukcjach na końcową jakość i złożoność wygenerowanego przez AI kodu. Ciekawe podejście do pracy. -
Jak zrobić własny bullet journal z użyciem Vima, coreutils i Nixa
https://tangled.sh/@oppi.li/journal
INFO: Bullet Journal to jedna z popularniejszych metod prowadzenia dziennika - takiego papierowego. Autor opisuje autorski system implementacji tej metody w wersji cyfrowej. Używa przy tym edytora VIM, prostej struktury katalogów, sprytnego kolorowania składni i systemu skrótów. Trzeba przyznać, że to dość kreatywne podejście do tematu. -
Overengineering homelaba z Proxmoxem, Ansible i OpenTofu
https://ergaster.org/posts/2025/08/04-overegineering-homelab/
INFO: Autor przenosi swoje usługi z VPS-a do domowego środowiska, tworząc elastyczną i bezpieczną infrastrukturę opartą na Proxmoxie i mini PC UM880 Plus. Skupia się na automatyzacji instalacji oraz konfiguracji z wykorzystaniem Ansible, a także planuje tworzenie VM-ów poprzez OpenTofu i cloud-init przy jednoczesnym zachowaniu pełnego szyfrowania dysku i wersjonowania konfiguracji. Całość ma umożliwić szybki disaster-recovery, eksperymenty bez ryzyka dla środowiska produkcyjnego i łatwe przenoszenie usług między lokalnym serwerem a chmurą. -
Jak być empatycznym menedżerem bez wchodzenia w rolę terapeuty
https://newsletter.weskao.com/p/be-an-empathetic-manager-without-becoming-a-therapist
INFO: Wielu menedżerów stara się być empatycznymi, ale łatwo wpaść w pułapkę przeciążenia emocjonalnego, gdy rozmowy z zespołem przeradzają się w ciągłe narzekanie. Autor wyjaśnia, jak wyznaczyć zdrowe granice w tych relacjach, słuchać pracowników, ale też umiejętnie kierować rozmowę na tory, które prowadzą do rozwiązania, a nie dalszego narzekania. Tekst zawiera konkretne przykłady wypowiedzi i pokazuje, jak prowadzić trudne rozmowy w sposób wspierający, a przy tym nieobciążający Ciebie. -
Trwa akcja zarchiwizowania 230+ miliardów shortlinków od Google
https://jszym.com/blog/archiving_googl/
INFO: Google ogłosiło ostateczne zamknięcie usługi goo.gl, utracone więc zostaną miliony przekierowań do oryginalnych treści - tzw. 'link rot' gwałtownie przyspiesza. Artykuł opowiada o działaniach grupy Archive Team i o tym, jak każdy (także Ty) może dołożyć swoją cegiełkę do zachowania tych danych, np. uruchamiając kontener Dockera lub maszynę wirtualną z softem do archiwizacji. Interesujące case study na temat nietrwałości zasobów dostępnych w internecie. -
Hejterzy na zamówienie - manipulacje przy wyborach (film, 34m)
https://www.youtube.com/watch?v=A1RsygFrg2g
INFO: Czy w trakcie kampanii wyborczych wykorzystywani są płatni hejterzy? Ile kosztuje komentarz popierający polityka? Kim są osoby, które sprzedają opinię w internecie? Film prezentuje prowokację dziennikarską ujawniającą, jak działa system płatnych komentarzy w mediach społecznościowych. Pokazano nie tylko konkretne stawki i metody działania, ale też skalę zjawiska - od wynajmowania trolli po współpracę z firmami oferującymi lajki i wyświetlenia. To dość wrażliwy (zwłaszcza od strony politycznej) temat. -
Jak bezpiecznie osadzać JSON wewnątrz tagów script w HTML
https://sirre.al/2025/08/06/safe-json-in-script-tags-how-not-to-break-a-site/
INFO: Osadzenie danych w formacie JSON w tagu script HTML może prowadzić do błędów parsowania czy nawet rozwalenia całej strony. Jak więc to zrobić bezpiecznie? Artykuł wyjaśnia zasady działania parsera HTML w kontekście znacznika "script" oraz pokazuje, jak unikać np. podwójnego escapowania, co mogłoby sprawić, że reszta strony zostanie potraktowana jako zawartość skryptu. Przydatne zagadnienie do opanowania. -
Below - linuksowy monitor zasobów z funkcją cofania się w czasie
https://github.com/facebookincubator/below?tab=readme-ov-file
INFO: To interaktywny monitor systemowy dla systemów Linux, który pozwala na oglądanie zarówno danych na żywo, jak i nagranych wcześniej. Obsługuje między innymi dane o cgroupach, użyciu procesora, RAM-u itp. Umożliwia tworzenie snapshotów systemu do późniejszej analizy, a dane można eksportować w formatach JSON, CSV lub OpenMetrics. Wyobraź sobie, że to taki "htop", ale z opcją "pokaż mi, jak to wyglądało wczoraj o północy". Bardzo przydatne np. do analizy incydentów po kilku godzinach od ich wystąpienia. -
Dlaczego po latach testowania aplikacji wróciłem do .txt jako listy zadań
https://www.al3rez.com/todo-txt-journey
INFO: Autor opisuje swoją wieloletnią podróż przez dziesiątki aplikacji typu todo, takich jak Notion, Todoist, Things 3 czy Trello, która ostatecznie zakończyła się powrotem do najprostszego rozwiązania – zwykłego pliku tekstowego. Przedstawia, jak ten plik służy mu zarówno jako lista zadań, jak i dziennik pracy, oraz dlaczego taki system działa u niego lepiej niż nawet najbardziej zaawansowane aplikacje. Czasami najlepsze rozwiązania to te najmniej skomplikowane. -
ForesightJS - przewidywanie intencji użytkownika i inteligentny prefetching
https://github.com/spaansba/ForesightJS
INFO: Ultra lekka biblioteka JavaScript, która przewiduje to, co najprawdopodobniej chce wykonać użytkownik na podstawie jego ruchów myszką, nawigacji klawiaturą i interakcji dotykowych. Obsługuje zarówno desktopy, jak i urządzenia mobilne, automatyzując ładowanie treści, zanim użytkownik faktycznie jej zażąda. Bardzo sprytne i całkiem dobrze radzące sobie rozwiązanie. -
Zbudowałem dyskietkę 3,5'' od podstaw (film, 22m)
https://www.youtube.com/watch?v=TBiFGhnXsh8
INFO: Nie za często zastanawiamy się, jak dokładnie działała i z czego zbudowana była zwykła dyskietka. W filmie autor postanawia samodzielnie zbudować taki w pełni działający nośnik 3,5” od zera – od obudowy, przez nośnik PET z warstwą magnetyczną, aż po testy zapisu i odczytu danych. Z filmu dowiesz się np. jak wyprodukować warstwę magnetyczną o grubości 5 mikronów, jakich trudności nastręcza precyzyjne cięcie i powlekanie PET-u oraz jak działa narzędzie do analizy sygnałów danych z dysków (GreaseWeazle). Projekt wykorzystuje tyle specjalistycznych narzędzi, że raczej nikt nie powtórzy tego w domu, ale przedstawiona technologia już sama w sobie jest ciekawa. -
Dlaczego XSS wciąż działa, mimo nowoczesnych frameworków?
https://flatt.tech/research/posts/why-xss-persists-in-this-frameworks-era/
INFO: Większość nowoczesnych frameworków webowych ma wbudowane mechanizmy zapobiegające XSS (np. automatyczne escapowanie HTML), a podatność ta nadal utrzymuje się w czołówce najczęściej wykrywanych. Autor analizuje przypadki, w których wspomniane mechanizmy ochrony nie działają. Artykuł poparty jest statystykami z MITRE, HackerOne i GMO Flatt Security oraz zawiera przykłady rzeczywistych ataków XSS zgłoszonych w 2024 roku. -
Teletext (telegazeta) na świecie - historia z wielu krajów
https://text-mode.org/?p=23643
INFO: Obszerna historia teletextu pokazuje, jak ta technologia tekstowa zyskiwała popularność i jak różnie rozwijała się w zależności od kraju. W artykule porównano brytyjski standard WST, francuski Antiope oraz kanadyjski Telidon i kilka innych. Dobra lektura dla fanów dawnych technologii. -
Zarobki twórców internetowych w 2025 roku - raport Creator Earnings
https://influencermarketinghub.com/creator-earnings-report-2025/
INFO: Badanie dotyczy rynku USA, ale pokazuje pewne trendy. Na czym naprawdę zarabiają twórcy i jak wielu z nich realnie na tworzeniu treści zarabia? Zaciekawiło mnie, jak wielu twórców zawodowo zajmuje się tworzeniem treści, a nie traktuje tego jako dodatkowe źródło zarobków. Jednocześnie zaskoczyło mnie, jak niewiele ci zawodowi twórcy zarabiają. -
Przebudzenie czy halucynacje? Jak czatboty generują fałszywe treści
https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/przebudzenie-czy-halucynacje-jak-czatboty-generuja-falszywe-tresci/
INFO: Czatboty oparte na dużych modelach językowych potrafią generować niezwykle wiarygodne, a jednak całkowicie fałszywe informacje - zjawisko to określa się jako 'halucynacje'. Modele te nie rozumieją prawdziwego kontekstu ani faktów, a po prostu bazują na statystycznych zależnościach między słowami, co czasami prowadzi do błędnych wniosków. Artykuł omawia przyczyny, skutki i możliwe sposoby na ograniczenie tego zjawiska. -
Dlaczego HTTP nie jest prostym protokołem
https://daniel.haxx.se/blog/2025/08/08/http-is-not-simple/
INFO: Choć HTTP/1 może wydawać się prosty przez tekstowy format i wsparcie narzędzi typu curl czy przeglądarki, to jego implementacja okazuje się zaskakująco złożona. Artykuł omawia problemy, jakie pojawiają się przy próbie obsługi tego protokołu. Przy okazji pokazano, jak ewolucja specyfikacji i zachowania przeglądarek utrudniają tworzenie uniwersalnych implementacji HTTP. Artykuł jest o tyle ciekawym spojrzeniem, że nie napisał go losowy programista, a twórca CURLa. -
Jak używać Visidata, żeby oglądać CSV-y jak w Excelu
https://medium.com/towards-artificial-intelligence/error-analysis-from-your-terminal-using-visidata-68cb92fc9043
INFO: Visidata to terminalowe narzędzie pozwalające na analizę plików CSV w sposób przypominający arkusz kalkulacyjny, a to wszystko bez konieczności pisania choćby jednej linijki kodu. Autor pokazuje praktyczne zastosowania: od szybkiego podglądu kolumn z danymi, przez filtrowanie rekordów i tworzenie histogramów, aż po prostą analizę błędów predykcji modeli ML. Jeśli pracujesz z danymi i lubisz narzędzia terminalowe, to może warto dorzucić Visidata do swojego zestawu używanych aplikacji? -
Podatności bezpieczeństwa MCP - ukryte wektory ataku, słabe uwierzytelnienie i ryzyko supply chain
https://composio.dev/blog/mcp-vulnerabilities-every-developer-should-know
INFO: MCP, nowy protokół komunikacji dla aplikacji AI, staje się bardzo popularny, ale jego implementacje są pełne luk. Artykuł szczegółowo analizuje przypadki, w których te słabości prowadziły do prawdziwych incydentów, takich jak wyciek danych w Asanie czy zdalne wykonanie kodu. Znajdziesz tu nie tylko ostrzeżenia, ale i dobre praktyki, które mogą pomóc ograniczyć ryzyko przy korzystaniu z MCP. Dobra lektura dla programistów zaczynających przygodę z MCP. -
Dlaczego kanały off-topic są kluczowe w pracy zdalnej
https://blog.tadzik.net/the-importance-of-offtopic.html
INFO: Autor dzieli się wieloletnimi doświadczeniami z pracy zdalnej, pokazując, jak nieformalne rozmowy i przestrzenie off-topic wpływają na budowanie więzi w zespołach IT. Zwraca przy tym uwagę, że bez integracji między członkami zespołu, praca zdalna może stać się zupełnie mechaniczna i mniej efektywna, nawet jeśli narzędzia komunikacyjne są na miejscu. Wart przemyślenia tekst - zwłaszcza dla liderów, bo kultura w korpo nie zawsze zbuduje się oddolnie sama. -
Statyczny vs dynamiczny inventory w Ansible - różnice i zastosowania
https://spacelift.io/blog/ansible-dynamic-inventory
INFO: Czym różni się statyczny inventory od dynamicznego w Ansible i kiedy warto używać którego? Artykuł przechodzi przez kluczowe zagadnienia - źródła danych, grupowanie hostów, obsługę zmiennych i łatwość skalowania tych rozwiązań, pokazując przy okazji, jak dynamiczne inventory staje się niezbędne w środowiskach chmurowych, auto-skalujących i wieloregionowych. -
AGENT.md jako wspólny format konfiguracyjny dla narzędzi agentycznych
https://ampcode.com/AGENT.md
INFO: Każdy system agentowy ma własny plik konfiguracyjny, ale pojawia się na horyzoncie inicjatywa mająca na celu ujednolicenie tego chaosu. Nowy format ma za zadanie ujednolicić sposób opisu konfiguracji projektu dla narzędzi AI wspierających programowanie. Istnieje szansa, że to podejście stanie się niebawem standardem. Zobacz więc, jak wygląda struktura takiego pliku i jak zacząć używać tego podejścia w swoich projektach. -
Claude Code Security Reviewer - analiza bezpieczeństwa kodu przy użyciu AI w GitHub Actions
https://github.com/anthropics/claude-code-security-review
INFO: Narzędzie wykorzystuje modele językowe Claude od Anthropic do automatycznej analizy bezpieczeństwa kodu w pull requestach na GitHubie. Zamiast jedynie dopasowywać wzorce do wykrywania zagrożeń, rozumie (a przynajmniej stara się) ono kontekst i semantykę zmian w kodzie, co umożliwia wykrywanie rzeczywistych luk bezpieczeństwa i ogranicza liczbę fałszywych alarmów. Działa z dowolnym językiem programowania i oferuje możliwości konfiguracji oraz integracji z workflow GitHuba lub lokalnym środowiskiem. -
Czy GPT-5 naprawdę zaskakuje programistów? (film, 4m)
https://www.youtube.com/watch?v=8tx2viHpgA8
INFO: GPT-5 miało być krokiem milowym, ale pierwsze benchmarki nie do końca potwierdzają obietnicę "inteligencji na poziomie doktoratu". Film omawia najnowsze możliwości modelu, sprawdzając, jak radzi sobie w praktycznych zadaniach programistycznych, w tym w implementacji komponentów w Svelte. Czy nowa wersja naprawdę może konkurować z programistami, czy to po prostu kolejna ewolucja bez rewolucji? Odpowiedzi szukaj w nagraniu. -
Jak napisać proste autouzupełnianie dla Bash i Zsh
https://mill-build.org/blog/14-bash-zsh-completion.html
INFO: Autor wyjaśnia, jak stworzyć własną logikę autouzupełnienia (to coś wywoływane przez TAB) działającą zarówno w Bashu, jak i Zsh, mimo różnic w podejściu do API tych dwóch powłok. W artykule znajdziesz konkretne przykłady kodu tworzące prostą funkcję generującą listę podpowiedzi wraz z opisami. Pokazane są także sposoby na ich obsługę w obu shellach. Użyteczna w codziennej pracy wiedza oraz coś dla bardziej dociekliwych użytkowników Linuksa i Uniksa. -
Code review z wykorzystaniem asystentów AI
https://devszczepaniak.pl/code-review-z-wykorzystaniem-asystentow-ai/
INFO: Autor testuje trzy narzędzia wspomagające code review: CodeRabbit, GitHub Copilot oraz Bugbota z Cursora, porównując ich skuteczność, jakość sugestii oraz błędy, jakie potrafią wykryć. Które rozwiązanie okazało się najlepsze? Z czym nie do końca radzą sobie te narzędzia? Tego dowiesz się z artykułu. -
Dlaczego zatrudnianie kolejnych programistów często nie poprawia produktywności
https://testdouble.com/insights/why-hiring-more-developers-costs-more-than-you-think
INFO: Dodanie nowych programistów do zespołu rzadko rozwiązuje problemy z niską produktywnością – częściej prowadzi do spowolnień wynikających z konieczności onboardingu, zwiększonej liczby blokujących się nawzajem pull requestów i skomplikowanej komunikacji. Artykuł tłumaczy, że rzeczywiste przyczyny problemów zespołów leżą często w zadłużeniu technologicznym, niejasnych wymaganiach i braku odpowiednich narzędzi. Zanim zdecydujesz się na rozbudowę zespołu, warto przyjrzeć się istniejącym procesom i eliminować ograniczenia wydajności u źródła. -
Lista 8 blogów o testowaniu oprogramowania, które warto śledzić w 2025 roku
https://www.globalapptesting.com/blog/best-software-testing-blogs-to-follow
INFO: Zestawienie blogów dla osób interesujących się quality assurance i testowaniem aplikacji – zarówno manualnym, jak i automatycznym. Znajdziesz tu źródła prowadzone przez ekspertów branżowych, zawierające poradniki, case studies, analizy narzędzi i refleksje związane z codzienną pracą testera. -
Dlaczego w erze AI wygrywają 'full-breadth developers' i kim oni są?
https://justin.searls.co/posts/full-breadth-developers/
INFO: Nowoczesne narzędzia AI rewolucjonizują sposób tworzenia oprogramowania, a największymi zwycięzcami tej zmiany okazują się programiści łączący kompetencje techniczne z biznesowo-produktowymi. Ich zdolności, połączone z narzędziami AI do szybkiego prototypowania, mogą okazać się niezwykle wartościowe. Autor wspomina też, że sztywna separacja ról produktowych i technicznych staje się dziś czymś przestarzałym, a przyjęcie interdyscyplinarnego podejścia staje się kluczem do bycia wartościowym na rynku pracy. -
Poltergeist - uniwersalny watcher plików z auto-buildem dla każdego języka
https://github.com/steipete/poltergeist
INFO: Narzędzie CLI wykrywa typ projektu i automatycznie konfiguruje system obserwowania plików oraz przebudowywania aplikacji po każdej zmianie w kodzie. Obsługuje wiele języków (Swift, Node.js, Rust, Python, CMake itd.), działa na systemach macOS, Linux i Windows, a pod maską używa Watchmana od Facebooka. Może działać jako demon w tle, rozpoznawać typy projektów, pokazywać inline błędy w buildzie itp. -
Proton udostępnił darmową aplikację Authenticator na wszystkie systemy
https://www.bleepingcomputer.com/news/security/proton-launches-free-standalone-cross-platform-authenticator-app/
INFO: Nowa aplikacja Proton Authenticator działa na Windowsie, macOS, Linuksie, Androidzie i iOS, generując lokalnie jednorazowe kody 2FA (TOTP) i to bez potrzeby zakładania konta Proton. Nie ma reklam, śledzenia, vendor lock-inu oraz oferuje funkcje takie jak automatyczne, szyfrowane backupy, synchronizacja między urządzeniami i możliwość eksportu/importu danych. Proton planuje też udostępnienie całego kodu źródłowego aplikacji jako open source. -
Instagram Map i Reposts - nowe funkcje wzorowane na Snapchacie i TikToku
https://techcrunch.com/2025/08/06/instagram-takes-on-snapchat-with-new-instagram-map/
INFO: Instagram wprowadza Instagram Map, czyli funkcję lokalizacji, która pozwala użytkownikom dzielić się aktywną lokalizacją i odkrywać treści związane z konkretnymi miejscami. Lokalizacja aktualizowana jest tylko przy aktywnym użyciu aplikacji, a użytkownicy mogą zostawiać na mapie krótkie notki dla innych. Wraz z mapą pojawiają się funkcje Reposts (odpowiednik retweetów) oraz globalne udostępnienie zakładki Friends w Reels, pokazującej aktywność znajomych w obrębie publicznych filmów. Nadchodzi sporo ciekawych zmian.
LINKI TYLKO DLA PATRONÓW
-
Zbiór pluginów, szablonów i narzędzi dla użytkowników Obsidiana
https://uw7.org/un_dea83f809ba55/
INFO: Obszerne repozytorium gromadzące tematyczne zasoby dla Obsidiana – od konwerterów eksportów z różnych aplikacji, przez wtyczki do przeglądarki i narzędzia do publikowania, aż po gotowe szablony i motywy wizualne. Znajdziesz tu m.in. skrypty do migracji danych z Notion, Evernote czy Google Keep, rozszerzenia typu web clipper oraz alternatywne systemy publikacji typu digital garden. Dobra baza do poznania możliwości Obsidiana i dostosowania go do własnych potrzeb. -
Wyszukiwarka postów technicznych z blogów znanych firm
https://uw7.org/un_c9f2a27f85e7c/
INFO: Narzędzie pozwala przeszukiwać wpisy z technicznych blogów prowadzonych przez inżynierów z firm takich jak Stripe, Netflix, Airbnb i innych. Wszystko w jednym, prostym do przeszukiwania interfejsie, który indeksuje aktualizacje przez RSS i udostępnia linki do pełnych treści. Możesz np. wpisać nazwę technologii, którą aktualnie wyrażasz w firmie, i poczytać, jakie problemy (np. z jej skalowaniem) miały wielkie korporacje.
